Lastik Nedir ?
Lastik kauçuk kord bezi ve çelik teller ile çeşitli
kimyasal maddelerin birleşiminden oluşan ve aracın yer ile temasını sağlayan
tek ve önemli parçasıdır.
Lastik içerisine basılan hava vasıtası ile takılı
olduğu aracın ve üzerindeki yükün taşınmasını sağlar.
Lastik Hakkında Bilinmesi Gerekenler
SIRT : Lastiğin yer ile temas eden bölgesi.
OMUZ : Sırt ile yanağın birleştiği ve kalın
kauçuktan yapılmış bölgesi.
YANAK : Lastiğin topuk ve omuz bölgesi arasında
kalan, lastiğe esneklik sağlayan ve üzerinde markalama ve tanıtıcı bilgiler
bulunan bölgesidir.
TOPUK : Lastiğin janta temas eden ve sıkıca
bağlanmasını sağlayan bölgesidir. |
LASTİĞİN TARİHİ
1807
Otomobilin İcadı
1829 Charles
Goodyear, Vulkanize Kauçuk
1840 Dolgu
Lastiğin İcadı
1888 John Dunlop
Havalı Lastiği
1946 Michelin
Radyal Lastiği
1952 Radyal
Kamyon Lastiği
1953 Çelik Radyal
Kamyon Lastiği
1956 İç
Lastiksiz (tubeless) Lastik
1959 Radyal İş
Makinası Lastiği
1979 Radial
Formula 1 Yarış Lastiği
1981 Radial Uçak
Lastiği
LASTİK NE İŞE YARAR
Tekerlek
lastiklerinin yapılarında, gerek yüksek mukavemeti karşılamak üzere naylon,
rayon, polyester gibi elyaf esaslı kordlarla, çelik kordlar bulunur. Topuk
dayanımları ise çelik teller yardımıyla sağlanır. Birbirinden farklı
karakterdeki bu elemanların bir arada tutulması ve hizmet anında zeminle
temasın güvenle sağlanmasıyla, yanaklardaki esneme kabiliyetinin verilmesi
görevini lastik karışımı üstlenir. Lastik karışımını doğal ve sentetik
kauçuklarla, ana dolgu olarak karbon karaları oluşturur. Bunlara ilave olarak
vulkanizasyon elemanları bulunur. Karışımın işlenmesi ve homojenliği için
kimyasal yağlar kullanılır.
ÇAPRAZ –
BIAS X
RADYAL LASTİK
Çapraz – Bias Lastik yapısı.
Kordlar lastik yönüne 35-40 derece açı yapacak şekilde çapraz olarak
yerleştirilmiştir.
Radyal Lastik yapısı.
Kordlar lastiğin dönüş yönüne 90 derecelik açı yapacak şekilde
yerleştirilir.
ÇAPRAZ KATLI “KONVANSİYONEL” “BİAS” LASTİĞİN YAPISI
ÇAPRAZ KATLI LASTİK
Lastik
teknolojisinin başlangıcında kullanılan ilk gövde yapısıdır.Bu lastiklerin
gövdesini oluşturan tekstil esaslı "kord" iplikleri birbiri üzerine,
lastik yönüne 35-40 derece açı yapacak şekilde çapraz olarak yerleştirilmiştir.
Bu yapı diyagonal veya konvensiyonel olarak da adlandırılır. Ölçü tanımında
"-" veya "D"ile belirtilir.
Örnek: 14.00-24 ebatlı lastik çapraz katlıdır.
Çapraz – Bias iş makinası lastiğinin yapısı.
RADYAL LASTİĞiN YAPISI
Çelik kuşaklı radyal lastiğin yapısı.
RADYAL LASTİK
Değişen ve
gelişen otomotiv sektörünün gereksinimlerini karşılamak üzere geliştirilen bir
yapıdır. Bu lastiklerde gövde yapısı, üstün özellikli rayon, naylon, polyester
gibi tekstil esaslı kordların, lastiğin dönüş yönüne 90 derecelik açı yapacak
şekilde yerleştirilmeleri sonucu oluşan kuşaklarda, belirli açıda çelik kord
kuşak katlarının tatbik edilmesi sonucu oluşur. Aynı zamanda radyal yapı,
sadece tekstil esaslı ve lastiğin dönüş yönüne göre sıfır derece ve belli
açıdaki kordlardan oluşan kuşakların tatbik edilmesiyle de oluşabilir. Ölçü
tanımında "R" harfi ile belirtilir.
Örnek: 195/65R15 ebadındaki R harfi bunun radyal lastik olduğunu söyler.
TUBELESS-TUBE TYPE
Araçlarda
yüke karşılık gelen tepki kuvvetini karşılayan, lastiklerde jant arasına
sıkıştırılan hava basıncıdır. Lastikler sadece hava basıncının sıkıştırıldığı
kılıflardır.Sıkıştırılmış hava basıncının tutulması, iç lastiklere veya dış
lastiklerin iç kısmına tatbik edilen ve sızdırmazlık sağlayan liner tabaka
yardımıyla sağlanır. İç lastikli kullanılan dış lastiklere Tube-type, iç
lastiksiz kullanılan dış lastiklere Tubeless lastik denir.
DÜNYADA LASTİK ÜRETİCİLERİ
•BRIDGESTONE-Firestone
•MICHELIN-Uniroyal(ABD)-B.F.Goodrich-Taurus-Kleber-Stomil
Olztyn
•GOODYEAR-Fulda-Kelly-Sumitomo-Dunlop-Pneumant
•CONTINENTAL-General-Uniroyal-Semperit-Barum-Matador
•PIRELLI-Ceat-Armstrong
•Toyo
•Yokohama
•Hankook
•Kumho
•Cooper
TÜRKİYEDE LASTİK ÜRETİCİLERİ
•Bridgestone-Lassa
(Brisa)
•Goodyear-Fulda-Sava
•Pirelli
•Petlas –
Abdülkadir Özcan Aş.
Gelecek Bölüm: Lastik yanağı üzerindeki yazılar ne anlatır.
